Huisdier en rouw

Honden hebben 1 groot nadeel; ze worden niet oud genoeg. Bij de aanschaf van een hond zijn we erop voorbereid dat we ook afscheid van ze zullen moeten nemen. Maar dat we deze kennis hebben, zorgt er niet voor dat het makkelijk is of minder verdrietig.

Voor kinderen is het overlijden van de hond of ander huisdier vaak de eerste kennismaking met het begrip dood, verlies & rouw.

In dit artikel richt ik mij specifiek op de hond, maar hetzelfde gaat op voor elk ander huisdier. Een groot deel van de informatie is overigens hetzelfde bij elke vorm van rouw en verlies, naast overlijden bijvoorbeeld bij ziekte, scheiding of verlies van baan. We hebben een speciale band met onze dieren, ze komen in ons leven en we moeten afscheid van ze nemen. Voor iemand die dit zelf niet kent of heeft ervaren, is het moeilijk te begrijpen wat de impact is van het verlies. Ook rust er helaas nog vaak een taboe op het rouwen om je huisdier. Gelukkig is dit wel aan het veranderen, maar teksten als “Het was toch maar een hond” of “Dan neem je toch een nieuwe” vallen helaas nog met enige regelmaat.

Wanneer er een hond in huis komt worden er de nodige voorbereidingen getroffen en nemen we ons voor alles zo goed mogelijk te doen. We schaffen van alles aan en lezen ons een slag in de rondte om helemaal up to date te zijn met de laatste inzichten in het opvoeden en trainen van je hond.
Maar hoeveel je ook leest, niemand bereidt je voor op wat er gaat komen; de frustratie, de leermomenten waarin je jezelf tegenkomt, de knuffelsessies, je hond die bij je komt liggen als je ziek of verdrietig bent, verdwenen schoenen, de lol, de heerlijke wandelingen, de gaten in de tuin, het gesnurk, dat warme lijf op je voeten en vooral die ontzettende liefde.

Er wordt veel tijd met de hond samen doorgebracht, soms zelfs meer dan met de eigen partner, kinderen, familie of vrienden. Maar ook wanneer dit niet het geval is voelen we een diepe en warme connectie met onze honden. Ze gaan mee in alles wat we doormaken en ze zijn er altijd, tot die ene dag…

Het afscheid is altijd moeilijk, wat de omstandigheden ook zijn. Soms is het rouwproces al op gang gebracht, bijvoorbeeld bij ouderdom of ziekte, en soms moet deze nog beginnen, zoals bij een ongeluk of ander acuut overlijden. Een rouwproces is niet eindig en heeft geen vaste route, het is voor iedereen anders. Er zijn echter wel onderdelen in het rouwproces die nodig zijn om verder te kunnen. De eerste en belangrijkste is het erkennen van het verlies, het onder ogen komen van het feit dat de hond er niet meer is. Dit kan gepaard gaan met heftige emoties als boosheid en verdriet en gevoelens van onmacht, maar ook opluchting en dankbaarheid kunnen hier onderdeel van zijn.

Rituelen  

Mensen hebben vele rituelen, deze hebben we nodig om situaties overzichtelijk te maken voor ons en geven houvast. Rondom de dood bestaan er vele rituelen, welke per land, cultuur en mens kunnen verschillen. Denk hierbij aan de wake, de begrafenis/crematie etc. Bij het overlijden van een hond zijn deze rituelen minder algemeen en geaccepteerd. Wat alle rituelen rondom dood en afscheid gemeen hebben is dat ze ons iets geven om af te sluiten en de volgende stap te kunnen nemen. Belangrijk is dat het bij jou past en voor jou de juiste manier is om het afscheid in te vullen. Dit is overigens niet tijdsgebonden! Wanneer je hond al enige tijd geleden is overleden en je hebt het gevoel geen of niet goed afscheid te hebben genomen, kan een ritueel ook op later moment de juiste stap zijn.

Impact van het verlies 

Je hond is je maatje, vriendje, grote liefde, trouwe metgezel. Geen wonder dus dat het wegvallen hiervan een behoorlijke impact heeft op je dagelijkse leven. De wandelingen door weer en wind, de knuffelsessies en de lijfelijke aanwezigheid zijn directe zaken die merkbaar zijn. En daar mag je om rouwen, geheel op jouw eigen manier. Erover praten, herinneringen ophalen en je gevoelens delen zijn hierin helpend.

Kinderen en rouw 

Zoals eerder genoemd is het overlijden van een huisdier vaak aan van de eerste kennismakingen voor kinderen met verlies, dood en rouw. Jonge kinderen kunnen het nog moeilijk vinden om woorden te geven aan emoties, ze ondergaan ze. Hoe zij omgaan met emoties is sterk afhankelijk van welke voorbeelden zij krijgen. Ook oudere kinderen en jongeren kunnen moeite hebben met het benoemen van de emoties en hoe zij hiermee om kunnen gaan.

Wat voor ons volwassenen soms zo vanzelfsprekend kan zijn, is voor kinderen misschien nog totaal onbekend. Ook hebben kinderen vragen; “Waar ga je heen als je dood bent?”, “Doet doodgaan pijn?”, “Gaat de nieuwe hond ook dood?”, “Ik heb buikpijn, ga ik nu ook dood?” en nog veel meer van deze moeilijke vragen. Belangrijk is om eerlijk te zijn en zoveel mogelijk antwoord te geven, dit kan ook zijn dat jij het ook niet weet. Praat erover met kinderen en betrek ze zoveel mogelijk bij alles wat er gebeurt. De fantasie van kinderen is enorm en alles wat er niet verteld wordt, kunnen ze zelf gaan invullen.

Ruimte voor rouw 

Rouw kent vele gezichten en is voor iedereen anders. Rouw heeft ruimte nodig en begrip. Verliesdeskundige Herman de Monnik zegt hierover het volgende: “Je moet de verlieslast (impact) wel zelf tillen (coping), maar niet alleen (support)”.

De 3 factoren Impact, Coping en Support dienen in balans te zijn om “goed” te kunnen rouwen. Wanneer bijvoorbeeld de support vanuit omgeving weinig of niet aanwezig is ontstaat er een disbalans en is het aan te raden (professionele) hulp te vragen.

Tot slot 

Ik hoop dat jullie allemaal heel erg mogen en kunnen genieten van jullie hondjes en ze zo lang mogelijk bij je mogen houden. Heb ze lief, verwen ze en leef in het moment.